Raiffeisen Bank ka gjetur një mënyrë të tretë për të shpëtuar një pjesë të të ardhurave të saj ruse jashtë vendit: një marrëveshje shkëmbimi me kompaninë ruse MKAO Rasperia, pas së cilës fshihet oligarku Deripaska.
Raiffeisen Bank ka luajtur me të gjithë, me Ukrainën, me SHBA dhe BE-në. Dy pas fillimit të luftës, austriakët nxjerrin fitime të majme nga Rusia dhe po përpiqen të bëjnë të pamundurën: të largohen nga vendi pa humbur paratë e tyre.
Për Ukrainën Banka Austriake Raiffeisen është një sponsor ndërkombëtar i luftës.
SHBA gjithashtu ka dyshime rreth kësaj banke. Në fillim të marsit, një zyrtar i lartë i Departamentit të Thesarit të SHBA-së vizitoi selinë në Vjenë. Anna Morris është e specializuar në prurjet e paligjshme të parave nga vende të tilla si Rusia dhe dyshon se Raiffeisen Bank po ndihmon oligarkun rus Oleg Deripaska për t’iu shmangur sanksioneve. Dyshime të ngjashme ka edhe Komisioni i BE-së.
Pse Raiffeisen Bank po përballet me këtë telashe? Raiffeisen Bank, përfiton nga Rusia më shumë para se çdo bankë tjetër, shpjegon ekonomisti rus Vladislaë Inozemsev.
“Aktualisht, nëse transferohen 200 dollarë në llogarinë tuaj në Raiffeisen Bank në Rusi, Raiffeisen Bank ju thotë se do të merrni vetëm 50 dollarë sepse komisioni është 150 dollarë. Kështu bën Raiffeisen Bank bizneset. Asnjë bankë ruse nuk mund të mendojë as të prezantojë komisione të tilla dhe tarifat, por në rastin e Raiffeisen Bank, Banka Qendrore Ruse dhe Autoriteti Antitrust Rus e kanë lënë të veprojë në liri”.
Monopol mbi transaksionet perëndimore
“Falë biznesit të diskutueshëm rus, institucioni financiar austriak Raiffeisen Bank International (RBI) po fiton miliarda”, tha ekonomisti në ntv.de një vit më parë. Në atë kohë, banka e vogël nga Vjena njoftoi se kishte realizuar një fitim prej gati 3.5 miliardë euro në vitin e parë të luftës.
Sipas ekspertëve, pothuajse gjysma e kësaj erdhi nga dega ruse në Moskë. Sipas ambasadorit rus në Austri ishte 60 për qind. Raiffeisen Bank është e vetmja bankë perëndimore që është në listën e 13 institucioneve të rëndësishme të kreditit në Rusi.
Institucioni financiar vjenez ka një lloj monopoli në Rusi për të gjitha transaksionet me bankat perëndimore.
“Është një lidhje midis sistemeve bankare ruse dhe perëndimore dhe për këtë arsye mund të fitojë shumë para në Rusi“, thotë ekonomisti Inozemsev.
Ekziston vetëm një problem: Pas fillimit të sulmit ndaj Ukrainës, banka qendrore ruse vendosi kontrolle të kapitalit për të parandaluar veçanërisht kompanitë perëndimore që të iknin jashtë vendit me kapitalet e tyre. Kjo ndikoi dhe vazhdon të ndikojë edhe në të ardhurat ruse të Raiffeisen Bank deri më sot.
Drejtuesit e bankës komentuan në mënyrë të heshtur situatën e vështirë. Për muaj të tërë pas fillimit të luftës, gjithçka që u tha ishte se të gjitha opsionet strategjike do të shqyrtoheshin me synimin për një dalje të kontrolluar nga Rusia dhe Bjellorusia. Vetëm në mars të vitit 2023, shefi i Raiffeisen, Johann Strobl foli publikisht për herë të parë për një shitje të mundshme të degës ruse sigurisht për një çmim përkatës.
Ky është problemi i madh, thotë Inozemsev. Kushdo që dëshiron të shkojë mund të shkojë. Në çdo kohë kompanitë e tjera perëndimore e kanë bërë këtë. Por nëse largoheni, rrezikoni të humbni gjithçka. Ashtu si Carlsberg dhe Danone kohët e fundit .
Ambasadori i Putinit paralajmën humbje
Me siguri Raiffeisen Bank e kupton se komisionet jashtëzakonisht të larta ishin thjesht një joshje për t’i shantazhuar. Ambasadori rus në Austri paralajmëroi në dhjetor se një tërheqje e mundshme e bankës nga Rusia mund të rrezikonte stabilitetin e grupit dhe “nuk do të ishte pa dhimbje për taksapaguesit austriakë”.
Ekonomisti Inozemsev e thotë qartësisht: “Rusia ka marrë peng Raiffeisen Bank”.
Banka tashmë ka kontaktuar disa herë me bankën qendrore ruse dhe ka kërkuar këshilla. “Por banka qendrore ruse nuk mund të krijojë kushte për tërheqjen. Gjërat funksionojnë ndryshe në Rusi. Këtu ka një komision për investimet e huaja që i raporton qeverisë. Pra, në fund është presidenti Putin ai që vendos.”
Mbrojtja e të dhënave
Në fund të fundit, banka ka saktësisht dy opsione. Ajo mund të qëndrojë në Rusi, të bëjë shumë para si dikur dhe të pranojë reputacionin e saj të keq në Perëndim, ose mund të largohet dhe të heqë dorë nga biznesi i saj më fitimprurës. Apo ndoshta jo?
Transaksione të dyshimta
Raiffeisen Bank ka gjetur një mënyrë të tretë për të kursyer të paktën një pjesë të të ardhurave të saj ruse jashtë vendit: një marrëveshje shkëmbimi me kompaninë ruse MKAO Rasperia. Ajo zotëron 28.5 milionë aksione në grupin austriak të ndërtimit Strabag. Kjo korrespondon me një 24 përqind të mirë të kompanisë, aktualisht me vlerë pothuajse 1.1 miliardë euro.
Në dhjetor, Raiffeisen Bank njoftoi se donte të blinte këto aksione nga Rasperia. Me sa duket ato do t’i transferoheshin më pas vjenezi si një formë dividenti. Asnjë rubël e vetme nuk do të largohet nga Rusia. Çdo kapital në këtë mënyrë do të transferohej nga një llogari ruse në një llogari tjetër ruse. Dhe kështu do të shmangeshin kontrollet e kapitalit të bankës qendrore ruse.
Lidhja me oligarkun rus
Mirëpo pas MKAO Rasperia qëndron oligarku rus Oleg Deripaska. Ai zotëron aksionet e Strabag. Kujtojmë që menjëherë pas fillimit të luftës, i besuari i ngushtë i Vladimir Putin u nënshtrua sanksioneve nga BE dhe SHBA. Brukseli dhe Uashingtoni tani dyshojnë se ai do të përfitonte personalisht nga marrëveshja e shkëmbimit të Raiffeisen Bank, e cila do të ishte një shkelje e sanksioneve.
Kjo është arsyeja pse Anna Morris, zyrtarja e lartë në Departamentin e Thesarit të SHBA-së foli hapur në selinë e Raiffeisen Bank në Vjenë në fillim të marsit. Kjo është arsyeja pse Komisioni i BE-së gjithashtu duket se po humbet durimin me bankën. Tashmë lajmi ka marrë dhenë, se të ndëshkuarit do jenë vetë austriakët.
Kush e kontrollon Illiadisin?
Marrëveshja e shkëmbimit, megjithatë, është e sofistikuar: vetë MKAO Rasperia ka pasur gjithashtu një pronar të ri që nga fundi i marsit. Kompania, së bashku me aksionet e Strabag, u transferua në një kompani të quajtur Illiadis. Vetë Strabag e bëri të ditur këtë pasi grupi austriak i Illiadis dhe Deripaska u informuan për marrëveshjen.
Arsyeja është e qartë: Ndryshe nga Rasperia, tek Illiadis është e paqartë se kush e zotëron kompaninë. Prandaj, një rishikim i sanksioneve nuk mund të bëhet, thotë Strabag në deklaratë. Grupi pretendon se “nuk mund të vlerësojë nëse transaksioni ndikon në blerjen e synuar të Raiffeisen Bank të aksioneve të Strabag”.
Megjithatë, Strabag po tregon kujdes: “Kompania vazhdon të supozojë se aksionet e Strabag në MAKO Rasperia janë ngrirë në përputhje me Rregulloren e Sanksioneve të BE-së”.
Raiffeisen Bank e sheh ndryshe. Aty ku Strabag ka dyshime, bankierët vjenez janë të bindur në një deklaratë se blerja e planifikuar e aksioneve “përputhet plotësisht me të gjitha rregullat e sanksioneve në fuqi”. Pra, a ishte transaksioni hapi i fundit në një plan të sofistikuar për të nxjerrë asetet e veta nga Rusia?
“Do të ishte rezultati më i mirë i mundshëm”, beson Vladislav Inozemtsev.
Ekonomisti ende dyshon nëse menaxherët austriakë janë të vetëdijshëm se me kë kanë të bëjnë këtu: “Qeveria ruse do të vendosë kushte për këtë marrëveshje. Sepse siç e kam kuptuar situatën gjatë dy viteve të fundit, Moska nuk do të lejojë Raiffeisen Bank të largohet sipas kushteve të saj”-shprehet ai.
Prandaj, ekonomisti sjell një tjetër tezë: “Mendoj se Raiffeisen Bank do të presë dhe do të shpresojë se lufta do të përfundojë dhe ata mund të vazhdojnë të bëjnë biznes në Rusi“
